W ostatnich latach technologie cyfrowe zmieniły kompletnie cały świat: gospodarkę, życie społeczne, działania administracji publicznej, a nawet życie polityczne.
Nowoczesne technologie jak choćby złożona analityka danych, sztuczna inteligencja, robotyzacja, blockchain, rozwiązania mobilne, przetwarzanie w chmurach, Internet rzeczy, Przemysł 4.0, rozpoznawanie obrazu/dźwięków, wirtualna/rozszerzona rzeczywistość itp. przyczyniły się do rewolucyjnych zmian w biznesie. Rozwiązania cyfrowe umożliwiły zdecydowane usprawnienie procesów biznesowych, ich automatyzację (także „urzędniczych” stanowisk pracy). Cyfryzacja przyczyniła się też do powstania zupełnie nowych modeli biznesowych np. w dystrybucji treści medialnych, czy też bazujących na efektywnym wykorzystaniu (współdzieleniu) istniejących fizycznych zasobów (np. samochodów czy mieszkań).
Konsekwencją cyfryzacji są też coraz większe zmiany na rynku pracy. Należy oczekiwać, że w najbliższej przyszłości mniej będzie kierowców, kasjerów, robotników w fabrykach, pracowników logistyki, czy nawet żołnierzy. Rozwój technologii cyfrowych doprowadzi też do zmniejszenia liczby nierobotniczych miejsc pracy np. w księgowości, w doradztwie bankowym, centrach obsługi klienta, czy też w administracji publicznej. Jak pokazują analizy historyczne, do tej pory nowe technologie przyczyniały się do wzrostu liczby miejsc pracy. W tej chwili bardzo dynamicznie wzrasta zapotrzebowanie na specjalistów cyfrowych w obszarze analityki danych, uczenia się maszynowego, automatyzacji i współpracy człowiek – maszyna, bezpieczeństwa i ochrony danych, rozwoju oprogramowania, technologii blockchain, czy też od marketingu. Wzmacnia się też rola nauki – na całym świecie jest coraz większe zapotrzebowania na wysoko kwalifikowanych nauczycieli uniwersyteckich oraz pracowników naukowo-badawczych.
Coraz powszechniejszym zjawiskiem staje się w tej chwili kontraktowanie przez przedsiębiorstwa względnie osoby fizyczne pracowników do wykonywania określonych zadań w ograniczonym okresie czasu. Trend ten nazywany Gig Jobs jest szczególnie widoczny w USA, gdzie np. wielu wysokiej klasy specjalistów cyfrowych woli prowadzić własną działalność usługową, kontraktując wykonanie określonych usług różnym pracodawcom. Coraz częściej też firmy będą sięgać po interim managerów, zlecając do wykonania określone prace o charakterze projektowym.
Rewolucja cyfrowa ma też znaczący wpływ na skrócenie cyklu życia przedsiębiorstw. 52% z firm, które wchodziły w skład indeksu Standard&Poor 500 przedsiębiorstw o największej kapitalizacji, notowanych na giełdach w USA, w bieżącym 2019 r. już nie istnieje. Tempo zmian w biznesie jest tak szybkie, że przedsiębiorstwa, które nie są w stanie błyskawicznie, efektywnie i zwinnie wykorzystać nowoczesnych technologii i rozwiązań, coraz bardziej przegrywają na rynku. Organizacja „agile” ukierunkowana centralnie na klienta to w tej chwili coraz powszechniejszy model umożliwiający skuteczną adaptację do szybkich zmian.
Cyfryzacja zmienia rolę managerów. Zdecydowanie wzrasta waga zarządzania projektowego względem operacyjnego. Priorytetem biznesu jest de facto nieustająca transformacja biznesowa przedsiębiorstwa muszą coraz szybciej adaptować się do zmieniającego się rynku, wykorzystując coraz nowsze technologie i innowacyjne rozwiązania. Umiejętność efektywnego zarządzania projektowego, w szczególności skutecznego zarządzania zmianami (ang. change management) to w tej chwili kluczowe kompetencje wymagane od managerów. Imperatyw szybkości działania radykalnie skraca czas jaki manager ma na podejmowanie decyzji – coraz częściej podejmuje się decyzje oparte na uproszczonych analizach. Nieuchronną konsekwencją jest też wyższy poziom akceptacji ryzyka.
Szybkie i trafne podejmowanie decyzji jak również skuteczna realizacja projektów transformacyjnych wymagają umiejętności i kompetencji interdyscyplinarnych. W wielu przypadkach nie wystarcza już bycie wąskim specjalistą np. od finansów czy produkcji. Coraz bardziej pożądani są na rynku managerowie, którzy mają dogłębną znajomość obszarów funkcjonalnych biznesu, technologii, finansów, doskonale też potrafią współpracować z ludźmi i na dodatek są też kreatywni. Managerowie o takiej charakterystyce bardzo dobrze sprawdzają się tam, gdzie trzeba tworzyć i wykorzystywać innowacje.
W stale transformujących się organizacjach zupełnie inaczej patrzy się też na przywództwo i umiejętność pracy zespołowej. Poszukuje się przede wszystkim managerów, którzy stworzą strategiczną wizję, wyznaczą ambitne cele i na dodatek nie boją się zadawać trudnych pytań. Coraz ważniejsze są umiejętności komunikacyjne połączone ze skutecznym motywowaniem ludzi i wspieraniem ich rozwoju. Od managera wymaga się też, żeby umiał efektywnie współpracować z pracownikami różnych generacji, ze szczególnym uwzględnieniem generacji Y i Z jak również z pokolenia „baby boomers” – konsekwencją sytuacji demograficznej Polski będzie konieczność wykorzystania wysokokwalifikowanych pracowników w wieku emerytalnym.
Jest też oczywiście bardzo dobra wiadomość dla interim managerów – na polskim rynku będzie wzrastać zapotrzebowania ze strony przedsiębiorstw na „wynajmowanie” doświadczonych managerów do realizacji projektów o charakterze transformacyjnym. Dlatego priorytetowym celem dla interim managerów powinno być budowanie kompetencji i doświadczeń przydatnych przy realizacji projektów transformacyjnych.
Autor: Jerzy Kalinowski, Partner Digistrat
